Grzyb reishi to gatunek przez wielu uważanych za cudowny. W medycynie chińskiej stosowany jest od wieków, przez które nazywany był grzybem długowieczności. Z dzisiejszego artykułu dowiesz się, czym dokładnie jest grzyb reishi, jaka jest historia jego stosowania czy jakie ma właściwości. Omówimy także temat jego suplementacji i dobroczynnych związków, które można w nim znaleźć. Dowiedz się, wszystkiego, co warto wiedzieć na temat grzybów reishi.
Grzyb reishi – co to jest?
Grzyb reishi to inaczej lakownica żółtawa lub Ganoderma lucidum (Curtis) P. Karst. Posiada wiele bioaktywnych składników, które wykazują między innymi działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. Reishi bywają uznawane za adaptogen, jednak czym właściwie są adaptogeny? To substancje, które pochodzą z natury i zostały uznane przez zwolenników niekonwencjonalnych metod leczenia za środki, umożliwiające łatwiejszą adaptację organizmu do niesprzyjających warunków.
Mają wspomagać przywracanie organizmu do homeostazy. Nie są jednak uwzględniane praktyce medycznej czy farmakologicznej głównego nurtu. Grzyb reishi początkowo wykorzystywano głównie w chinach, jednak aktualnie ze względu na postęp technologiczny łatwo dostać go również w krajach Europy. To z kolei spowodowało znacznie chętniejsze stosowanie go jako suplementu czy też jako remedium na rozmaite dolegliwości.
Grzyb reishi – rodzina
Grzyb reishi należy do zbioru gatunków Ganoderma P. Karst., inaczej lakownica. Grupa ta obejmuje ponad 250 różnych gatunków, jednak na terenie Europy naturalnie występuje zaledwie kilka z nich. Reszta natomiast pochodzi głównie z ciepłych obszarów tropikalnych, w których panują wilgotne, podmokłe warunki. Grupa ganoderma obejmuje grzyby inaczej nazywane na terenie polski hubami. To pasożyty oraz saprotrofy, które powodują tzw. białą zgniliznę drzew, prowadząc do ich korozji i destrukcji. Drzewo staje się wówczas jaśniejsze, a jego poszczególne elementy stopniowo ulegają rozkładowi. Najczęściej atakuje drzewa martwe, a także chore i osłabione.
Budowa grzybów reishi
Dojrzałe osobniki grzybów reishi są barwy brązowej lub brązowo-czerwonej. Kiedy są młode, są jasne, kremowe i żółte, natomiast wraz z upływem czasu ciemnieją. Ich kapelusze są pofalowane na brzegach, które nawet w dorosłości pozostają jaśniejsze, niż okolice centrum kapelusza. W środkowej części owocnika również mają nieregularną budowę.
Bardzo ciekawe w przypadku reishi jest to, że nie wszystkie osobniki posiadają trzonki. Te, które je mają, mogą mieć długość do około 15 cm oraz do 2 centymetrów grubości. Inne natomiast przyrastają do drzew boczną krawędzią, stanowiąc formę beztrzonową. Czasami znaleźć można także grzyb reishi, który posiada bardzo słabo zaznaczony trzon, będąc formą pośrednią pomiędzy dwiema omówionymi wcześniej. Miąższ ma konsystencję gąbki i nie posiada żadnego charakterystycznego smaku czy zapachu.
Grzyb reishi – taksonomia
Reishi to jak już wcześniej wspominaliśmy grzyb z gatunku lakownica żółtawa, rodzaju lakownica. Pochodzi z rodziny żagwiowatych (Polyporaceae), z rzędu żagwiowce. Bardziej ogólnie sklasyfikowany został w klasie pieczarniaków. Ich domena to eukarionty, natomiast typ podstawczaki. Należy do królestwa grzybów. Tuż po odkryciu i nazwaniu tego gatunku został on sklasyfikowany zupełnie inaczej, niż aktualnie. Początkowo grzyb reishi nazywany był Boletus lucidus i należał do zupełnie odmiennej rodziny grzybów, jednak w XIX wieku został przeniesiony do rodzaju ganoderma, lakownica.
Grzyb reishi – nazewnictwo
W polskiej literaturze nierzadko nazywany jest wrośniakiem lśniącym, lśniakiem połyskliwym, lakownicą lśniącą, hubą lakierowaną czy żagwią lśniącą. Najbardziej rozpowszechnioną nazwą jest jednak reishi, ganoderma czy lakownica żółtawa. Ostatni termin rozpowszechnił się na terenie polski dopiero na przełomie XX i XXI wieku. W Chinach nazwa grzyba „Ling Zhi” tłumaczona jest jako „o duchowej mocy” lub „roślina duch”. Niektórzy chińscy znachorzy nazywają grzyb reishi także „grzybem nieśmiertelności” czy „rośliną dającą siłę”.
Grzyb reishi, inaczej lakownica – występowanie
Lakownica w Europie i w Polsce występuje stosunkowo rzadko, co zagwarantowało jej wpis na listę gatunków zagrożonych. Aktualnie podlega ochronie częściowej, chociaż w historii zdarzały się momenty, gdy grzyb reishi znajdował się pod ochroną ścisłą. Rośnie na wszystkich kontynentach oprócz Antarktydy. Dość dobrze rozpowszechniony jest w Azji ze względu na to, że stał się ważnym elementem tamtejszej kultury. Występuje głównie na terenach podmokłych i zacienionych, w lasach, na wyspach. Najlepiej radzi sobie, rosnąc na gatunkach drzew liściastych. Zazwyczaj pojedynczo, ale zdarza się, że można spotkać go również w grupach, jeżeli warunki do rozwoju są wyjątkowo sprzyjające.
Historia stosowania reishi oraz wierzenia związane z lakownicą żółtawą
Grzyb reishi jest stosowany w medycynie alternatywnej. Pierwsze udokumentowane przypadki sięgania po niego datuje się na prawie 4 tysiące lat temu. Przypisywano im magiczne właściwości, niezwykłą siłę, długowieczność. Z tego powodu robiono z nich talizmany ochronne, mające zapewniać noszącym je dobre zdrowie i pomyślność. Można znaleźć także doniesienia o tym, że grzyby wykorzystywano w celu poprawy płodności i leczenia rozmaitych chorób. Grzyb reishi nie ma właściwości psychoaktywnych, jednak jest uznawany za remedium na najróżniejsze dolegliwości. O jakich zastosowaniach lakownicy można usłyszeć?
Grzybek reishi – na co? Jakie ma właściwości?
Obecnie reishi często sprzedawane są jako suplementy diety, które mają ułatwiać:
- wspomaganie produkcji hormonów płciowych,
- poprawę wydajności układu odpornościowego,
- profilaktykę chorób krążenia i infekcji górnych dróg oddechowych,
- opóźnianie pojawiania się pierwszych oznak starzenia.
Mówi się o tym, że reishi mają działanie antywirusowe i przeciwbakteryjne. Ułatwiają regulację poziomu cukru we krwi, co ma dawać korzystny efekt w zakresie odchudzania. Znaleźć można także informacje o tym, że reishi wspomaga działanie układu trawiennego, oddechowego i krążeniowo-naczyniowego. Chętnie sięgają po niego osoby walczące z chronicznym zmęczeniem, a także te, które chcą obniżyć poziom cholesterolu we krwi.
Jakie jeszcze zastosowania ma grzyb reishi? W medycynie alternatywnej wykorzystywany był w leczeniu astmy, problemów ze stawami, wrzodów żołądka. Niektórzy twierdzą, że pozwala wydłużać życie, jednak inni podchodzą do tego stwierdzenia sceptycznie. Nie zaleca się jednak stosowania suplementów z grzybem reishi dłużej, niż 30 dni, głównie ze względu na ryzyko uszkodzenia wątroby lub krwawień wewnętrznych.
Grzyby reishi – działanie
Grzyb reishi ma wspierać walkę z rozmaitymi chorobami i umożliwiać organizmowi łatwiejszą adaptację do trudnych warunków – zarówno psychicznych, jak i fizycznych. Może przyczynić się do prawidłowego działania mózgu, wątroby, nerek, płuc i układu nerwowego. Może on sprzyjać:
- poprawie ogólnego samopoczucia, zmniejszeniu znużenia i zmęczenia,
- ochronie przed rozmaitymi chorobami, w szczególności cywilizacyjnymi,
- zachowaniu w zdrowiu najróżniejszych organów,
- polepszeniu wyglądu skóry, włosów i paznokci.
Grzyb reishi – co zawiera?
Reishi zawiera węglowodany proste i złożone, a także najróżniejsze aminokwasy. Sięgając głębiej, znajdziemy w nim:
- antyoksydanty – nazywane również przeciwutleniaczami. To związki chemiczne, których celem jest neutralizacja wolnych rodników, odpowiedzialnych za starzenie się organizmu.
- betainę – jeden z podstawowych aminokwasów. Często suplementowany przez sportowców oraz osoby, które chcą zadbać o swój układ trawienny i metabolizm. Betaina jest niezwykle popularna w czasie odchudzania się.
- kwas askorbinowy – znany również jako witamina C. Zwalcza wolne rodniki, poprawia odporność i ułatwia regenerację. Może łagodzić wiele dolegliwości i przyspieszać gojenie się ran.
- kwas stearynowy – o właściwościach oczyszczających organizm z toksyn oraz wspierający odbudowę zdrowej cery po zabiegach. Nawilża i zagęszcza skórę, sprawiając, że oznaki starzenia stają się mniej widoczne.
- kwas kokosowy – o działaniu antybakteryjnym, przeciwgrzybicznym i przeciwwirusowym. Wykorzystywany w przemyśle gospodarczym i kosmetycznym.
W reishi znajdziemy też magnez, cynk, wapń czy żelazo, a także sporo witamin z grupy B. Ponieważ magnez nazywany jest pierwiastkiem życia, suplementowany jest przez osoby, które borykają się na co dzień z nadmiarem pracy czy ponadprzeciętnym wysiłkiem fizycznym. O jego niedobory bardzo łatwo tych, którzy regularnie piją kawę, alkohol lub palą papierosy.
Z kolei cynk jest często suplementowany przez sportowców. Pozwala znacznie sprawniej regulować poziom cukru we krwi oraz pozytywnie wpływać na metabolizm tkanki tłuszczowej. Działa także wspierająco w stosunku do rozwoju mięśni. Wapń odpowiada za mocne kości oraz zęby. Bierze udział w procesach związanych z prawidłowym krzepnięciem krwi i funkcjonowaniem układu hormonalnego. Odpowiedni poziom żelaza jest związany z prawidłową pracą mięśni (w tym również serca), odpornością organizmu oraz walką z wolnymi rodnikami. Jak widać, grzyb reishi to prawdziwa skarbnica zdrowia!
Przegląd badań o reishi
Jednymi z najbardziej znanych badań na temat reishi są te, w których testowano ich wpływ na rosyjskich kosmonautów. Sprawdzano, czy zawarte w grzybach substancje mogą pozwolić im na powrót do pełnej sprawności organizmu po przebywaniu w wycieńczających warunkach. Zastanawiano się również, czy grzyb reishi pozwoli zwiększyć ich wydajność podczas pracy. W toku innych badań w latach 90. ubiegłego wieku testowano wpływ reishi na:
- wzrost częstotliwości i amplitudy skurczów serca, ciśnienie krwi i jego samoregulację czy rozszerzanie się naczyń krwionośnych,
- odporność, przyspieszanie powrotu do zdrowia po leczeniu szpitalnym, osłabieniu organizmu czy w ramach profilaktyki,
- ból oraz leczenie uzależnień,
- nowotwory różnego rodzaju, wirusy (w szczególności HIV),
- alergię i wydzielanie histaminy przez organizm w sytuacjach ekspozycji dla alergen,
- zwiększenie zużycia tlenu w sytuacjach, które tego wymagają, samopoczucie pacjentów przy niskim ciśnieniu.
W latach późniejszych prowadzono badania nad tym, jaki potencjalny wpływ może mieć reishi na przeżywalność komórek i ich zbyt szybkie uśmiercanie w wyniku stresu oksydacyjnego. Sprawdzano, czy grzyb może mieć działanie neuroprotekcyjne oraz zmniejszające stany zapalne. Interesowano się nim w zakresie leczenia chorób neurologicznych takich jak np. choroba Alzheimera, ale ze względu na niesatysfakcjonujące wyniki badań reishi nigdy nie był i prawdopodobnie nie będzie stosowany w głównym nurcie medycyny.
Grzybki reishi – opinie
Osoby, które stosują suplementy z dodatkiem grzybów reishi zauważają, że dodają one energii i mają działanie poprawiające odporność organizmu. Zwracają uwagę na poprawiający się poziom cholesterolu i na to, że dolegliwości, z którymi się borykały, stopniowo znikają. Podobnie jak producenci zwracają uwagę jednak na odpowiednie dawkowanie, ponieważ przekraczając dozwolone dzienne dawki łatwo o nudności, wymioty i biegunki. Może także dojść do uszkodzenia wątroby. Finalnie jednak większość osób w swoich opiniach na temat stosowania grzybów reishi zdecydowanie poleca taki rodzaj suplementacji.
W jaki sposób stosuje się grzyby reishi?
Grzyby reishi są bardzo łatwe w stosowaniu. Ze względu na to, że jest to gatunek, który znajduje się pod ochroną, nie można go zbierać, nawet jeżeli zostanie znaleziony w lesie. W związku z warunkami, których potrzebuje do rozwoju uniemożliwiona lub bardzo utrudniona jest także jego samodzielna produkcja. Ponieważ reishi zaczął się upowszechniać w Europie i nie tylko, coraz częściej można znaleźć suplementy z jego dodatkiem.
Hodowla grzyba reishi
Jak powstają suplementy z reishi? Ze względu na właściwości grzyba, zakłada się jego hodowle w specjalnych, kontrolowanych warunkach. Dwie najpopularniejsze metody jego produkcji komercyjnej to:
- hodowla grzybni w bioreaktorze – na podłożu stałym z zanurzeniem w odpowiednio dobranym ciekłym podkładzie, który dostarcza reishi wilgoci.
- uprawa owocników na kłodach drewna – odpowiednio wyselekcjonowane kłody dużych rozmiarów przechowuje się pod gołym niebem po to, by zapewnić reishi odpowiednie warunki do wzrostu.
Grzyb reishi jako suplement zazwyczaj występuje w postaci proszków lub łatwych do połykania kapsułek. Proszki zwykle rozpuszcza się w szklance wody lub (dla poprawy smaku) herbaty w ilości 1-2 łyżeczki na kubek. Każdorazowo należy jednak sprawdzać zalecenia producentów. Kapsułki łyka się w ilości 1-2 dziennie, popijając wodą. Nie ma zaleceń związanych z tym, czy lepiej robić to w trakcie posiłków, czy całkowicie niezależnie od nich.
Z czym najczęściej łączy się reishi?
Reishi można stosować samodzielnie, ale większość osób włącza je w kompleksy witamin i łączy również z innymi grzybami. Wśród najpopularniejszych połączeń wymienić można reishi oraz:
- ashwagandhę – tak samo jak reishi, nazywana jest adaptogenem. Poprawia libido i płodność, działa uspokajająco i ochronnie na układ nerwowy. Wspiera funkcjonowanie organizmu na różnych polach i ułatwia zasypianie oraz poprawia jakość snu.
- Lion`s Mane – czyli soplówkę jeżowatą, która podobnie jak reishi jest grzybem pasożytniczym. Stosowana w celu zapobiegania chorobom cywilizacyjnym, przyspieszania procesów gojenia się ran i obniżania poziomu cukru we krwi.
- Cordyceps – to połączenie wybierane w celu ochrony komórek przed uszkodzeniem, zmniejszania stresu oksydacyjnego, niwelowania zmęczenia i ogólnej poprawy zdrowia fizycznego i psychicznego.
- Bacopa monnieri – inaczej Gotu Kola, czyli zioło, które wywodzi się z ajurwedy. W połączeniu z reishi ma poprawiać funkcje kognitywne mózgu, polepszać pamięć i pozwalać na zwiększenie koncentracji.
Bezpieczeństwo stosowania grzybów reishi
Jeżeli miejsce, w którym nabywa się suplementy z grzybów reishi jest wiarygodne, zazwyczaj nie ma powodów do obaw. Należy zwracać jednak uwagę na to, czy producent przedstawia certyfikaty unijne i inne takie jak np. FDA. Bardzo istotne jest to, by produkt był sumiennie przebadany i dobrze sprawdzony w zakresie skażenia bakteriologicznego. Najlepiej, jeżeli grzyby w danym preparacie pochodzą z ekologicznych hodowli. Mogą zawierać tylko jeden rodzaj reishi lub rozmaite podgatunki, którym zazwyczaj przypisuje się różne kolory np. czerwony, czarny, biały czy fioletowy. Często także znaleźć można mieszanki, w których grzyb reishi łączy się w różnych proporcjach z ziołami i grzybami wymienionymi w poprzednim akapicie.
W przypadku reishi kluczem do prawidłowego stosowania i bezpieczeństwa jest umiar. Nigdy nie należy przekraczać okresu miesiąca podczas suplementacji. Reishi należy unikać również w sytuacji, w której borykamy się z niskim ciśnieniem krwi czy problemami z jej krzepliwością. Suplementów z reishi bezwzględnie nie wolno stosować kilka tygodni przed i po zabiegach chirurgicznych. Jeżeli oprócz nich przyjmuje się również jakiekolwiek leki na stałe, chęć zażywania reishi należy bezwzględnie skonsultować z lekarzem. Grzyb reishi nie powinien być stosowany u dzieci i kobiet w ciąży.
Źródła:
https://medlineplus.gov/druginfo/natural/905.html
https://www.webmd.com/vitamins-and-supplements/reishi-mushroom-uses-and-risks
https://www.healthline.com/nutrition/reishi-mushroom-benefits#TOC_TITLE_HDR_4
https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-905/reishi-mushroom
https://www.mskcc.org/cancer-care/integrative-medicine/herbs/reishi-mushroom