W Polsce można wyróżnić trzy główne gatunki grzybów, które zawierają psylocybinę: kołpaczka motylkowatego (panaeolus papilionaceus), kołpaczka dzwonkowatego (panaeolus sphinctrinus) oraz łysiczkę lancetowatą (psilocybe semilanceata). Spośród tych trzech najciekawszym gatunkiem jest oczywiście łysiczka lancetowata, którą najłatwiej rozpoznać i znaleźć. Zawiera ona największą ilość psylocybiny, najłatwiej ją rozpoznać i znaleźć. Jak to zrobić? Odpowiedź na to pytanie (i wiele innych) znajduje się w poniższym artykule!
- Jak wygląda łysiczka lancetowata?
- Kiedy zbierac łysiczki lancetowate?
- Gdzie rośnie łysiczka lancetowata?
- Czy Łysiczka lancetowata jest legalna w Polsce?
Jak wygląda łysiczka lancetowata?
Jak rozpoznać, że grzyb, który został przez kogoś znaleziony, to łysiczka lancetowata? Dla doświadczonych użytkowników grzybów psylocybinowych nie będzie to niczym trudnym, początkujący jednak mogą mieć z tym nieco kłopotów.
Wygląd kapelusza
Kapelusz łysiczki lancetowatej zmienia swoje ubarwienie pod wpływem wilgoci (deszcz, mgła, ogólna wilgotność powietrza). Kiedy jest wilgotno, wtedy pokryty cieniutką warstewką śluzu kapelusz przybiera najczęściej barwę brązową, ciemnooliwkową lub szarawobrązową. Kiedy jest sucho, kapelusz pozostaje gładki, biały, żółtawy lub żółtawobrązowy, czasem oliwkowozielony. Średnica kapelusza łysiczki lancetowatej wynosi od pół do półtora centymetra, wysokość zaś od jednego do dwóch. Należy podkreślić, że kapelusz może przybierać różne kształty, zazwyczaj jednak jest stożkowaty, dzwonkowaty lub zaostrzony jak lanca (stąd też i nazwa tego grzyba). U szczytu kapelusza występuje charakterystyczny guzik czy też brodawka, czasem jest jedynie małe uwypuklenie. Gładkie kapelusze występują niezmiernie rzadko. Starsze owocniki mogą mieć pomarszczone brzegi. Blaszki kapelusza są rozmieszczone rzadko, mają dość dużą szerokość i zazwyczaj są nieco przerośnięte i mocno przyrośnięte do trzonu. Ich barwa szybko ulega zmianie i zmienia się w purpurę, brąz, wreszcie czerń.
Nóżka/trzon/miąższ
Nóżka łysiczki lancetowatej jest dość smukła, ale bardzo mocna i twarda, ale również elastyczna. Nie da się jej złamać, więc przy zbiorach należy posługiwać się nożyczkami, ostatecznie własnymi paznokciami. Grubość nóżki wynosi od milimetra do maksymalnie trzech, sama nóżka zaś ma kolor kremowy, jasnożółty lub brązowawożółty, u podstawy natomiast przybiera barwę niebieską z kropeczkami bieli. Nóżka mocno tkwi w podłożu dzięki grzybni o zielononiebieskiej barwie. Warto podkreślić, że nóżka łysiczki lancetowatej nigdy nie będzie prosta, bo w jednym miejscu będzie nieco grubsza, w innym nieco węższa. Jednolitość rozmiaru nóżki charakterystyczna jest dla innych gatunków grzybów, nie dla łysiczki! Ważne jest również to, że trzon łysiczki nigdy nie jest pusty w środku. Miąższ jest cienki, blady, biały, bez wyraźnego smaku, chociaż niektórzy twierdzą, że w smaku przypomina rzodkiewkę. Zapach: delikatny grzybowy, przywodzący nieco na myśl stęchliznę. Zarodniki mają barwę ciemnobrązową z purpurowym odcieniem.
Łysiczka lancetowata: mapa, czyli o tym, gdzie występują i w jakich miejscach rosną łysiczki
Grzyby psylocybinowe w Polsce występują dość powszechnie, ale w określonym środowisku. Łysiczka lancetowata również, więc mapa do jej znalezienia nie będzie nikomu potrzebna. Nie jest też prawdą, że ów grzyb wyrasta wyłącznie w górach często nawiedzanych przez deszcze. Tam będzie oczywiście zdecydowanie łatwiej go znaleźć (zwłaszcza w Bieszczadach, które znane są z tego, że na ich obszarze bardzo często i bardzo gęsto rosną łysiczki, a w stwierdzeniu, że można je zbierać torbami, nie ma ani krzty przesady), ale łysiczka lancetowata będzie pojawiać się również nad Wisłą, na Mazurach i Podlasiu czy na Mazowszu, a nawet nad samym morzem.
Łysiczka lancetowata: kiedy zbierać? Słowo o okresie i zakresie występowania
Ten grzyb pojawia się o określonej porze roku. Ogromnym skrótem myślowym byłoby stwierdzenie, że występuje od lata do jesieni, dlatego warto to stwierdzenie nieco rozwinąć. Oczywiście, że łysiczki będą pojawiać się bardzo często i w dużych skupiskach nawet latem (a czasem i wiosną przy sprzyjającej pogodzie), ale tylko w Bieszczadach i innych górzystych częściach Polski, gdzie mikroklimat jest deszczowy, wilgotny, niezbyt ciepły, niezbyt suchy. W pozostałych partiach kraju, na nizinach, nad morzem, łysiczki pojawiają się we wrześniu, najczęściej pod koniec tego miesiąca i na początku października. Ich pojawienie się poprzedzane jest najczęściej silnymi, kilkudniowymi opadami deszczu. Grzyby te zbierać można niemal do końca listopada, w górach zaś aż do wystąpienia pierwszych opadów śniegu.
Co więc zwiastuje rozpoczęcie sezonu 2023? Chłód, bo gdy na zewnątrz robi się na tyle jesiennie, że trudno wyjść wieczorem bez ciepłej odzieży, wtedy można mówić o początku sezonu – 2023. Warto poczekać na okres silnych opadów deszczu w ten rok 2023, najlepiej takich, które występują kilka dni z rzędu. Grzybnia łysiczek potrzebuje wilgoci do wzrostu, więc nie warto wychodzić na jej poszukiwania, gdy jest sucho. Następnie można już przystąpić do zbierania. Poranek będzie najbardziej odpowiednią porą, bo im wcześniej wyjdzie się na grzyby, tym łatwiej będzie je znaleźć. Temperatura i wilgotność powietrza o poranku, poranne mgły, chłód: to idealne warunki do rozwoju łysiczek.
Gdzie szukać łysiczek lancetowatych? Które miejsca warto odwiedzać?
Łysiczka to nie grzyb leśny. W lesie rośnie wiele gatunków grzybów, ale nie łysiczki. Ten gatunek grzyba psylocybinowego występuje na wiejskich polanach, łąkach i byłych pastwiskach (tam, gdzie pasły się owce, kozy, ale też krowy czy konie). Łysiczki nie lubią samotności, dlatego często występują w grupkach liczących po kilka osobników (rzadziej po kilkanaście, ale to zależy od miejsca i regionu) w trawie, w miejscach podmokłych (częściej), ale i suchych (nieco rzadziej), a także przy wiejskich ścieżkach.
Łysiczek należy wypatrywać w kępach trawy, które przypominają nastroszone gniazda. Tam znajdzie się ich najwięcej, więc warto przeszukiwać je dokładnie. Należy odwiedzać regularnie koszone łąki lub takie, które nie są porośnięte trawą wyższą niż kilkadziesiąt centymetrów.
Podkreślenia wymaga fakt, że tam, gdzie została znaleziona jedna łysiczka, będzie ich na pewno więcej, bo pojedyncze sztuki prawie nie występują. Jeśli więc ktoś trafi na pojedynczy egzemplarz, może to oznaczać, że w tym miejscu grzyby zostały już zebrane przez innego grzybiarza lub ów egzemplarz to nie łysiczka, ale na przykład kołpak czy tak zwany „psiak”. Odwiedzanie łąk otoczonych lasami iglastymi, w których przeważają sosny i świerki to dobry pomysł. Warto również zapuszczać się na łąki podmokłe lub położone obok rzek czy innych zbiorników wodnych, a także przeczesywać rowy przy ścieżkach, gdyż w nich wilgotność jest najwyższa, a łysiczki uwielbiają wilgoć, rosną więc w rowach dość obficie.
Czy da się znaleźć łysiczki w innych miejscach niż opisane powyżej? Oczywiście, ale takie zdarzenia należą do rzadkości, więc nie warto na nie tracić czasu.
Łysiczka lancetowata: status prawny
Ustawa o Przeciwdziałaniu Narkomanii ani żaden z jej załączników nie wyszczególnia psychoaktywnych grzybów na liście substancji zakazanych. Nie oznacza to, że posiadanie czy sprzedaż łysiczek lancetowatych jest legalne. Grzyby te zawierają w sobie psylocybinę, a psylocybina (i psylocyna) znajduje się na liście substancji zakazanych (w grupie I-P). To oznacza, że zbieranie, posiadanie, przechowywanie, przetwarzanie i sprzedawanie łysiczek lancetowatych jest nielegalne.
Co ciekawe: zakazem nie zostały objęte zarodniki tego grzyba, gdyż nie występuje w nich psylocybina. Analogiczna sytuacja występuje w przypadku posiadania i sprzedawania nasion konopi indyjskich.
Łysiczka kubańska: krewniak łysiczki lancetowatej
Łysiczka kubańska została po raz pierwszy opisana w roku 1906 przez Franklina Sumnera Earle’a, amerykańskiego mykologa, który natknął się na ten gatunek psychoaktywnego grzyba na Kubie. Przedstawicieli tego gatunku znajdowano później w Wietnamie, Indiach czy na Florydzie. W roku 1949 niemiecki mykolog Rolf Singer nadał temu grzybowi nazwę, pod którą znany jest do dziś: psilocybe cubensis.
Łysiczka kubańska jest większa od lancetowatej, ma też inne ubarwienie. Trzon psilocybe cubensis jest dość gruby, biały, a całość wieńczona jest przez kapelusz, który ma jasnopomarańczową barwę. W całym grzybie znajduje się oczywiście psylocybina.
Słowem zakończenia: o innych grzybach psylocybinowych
Innymi grzybami psylocybinowymi, o których warto wspomnieć, są na przykład:
- łysiczka meksykańska (psilocybe mexicana): występuje naturalnie od Gwatemali aż po Meksyk i uwielbia środowisko zanieczyszczone zwierzęcymi odchodami (koprofagia);
- psilocybe azurescens: występuje w Ameryce Północnej nad brzegami Pacyfiku i jest najbardziej zasobnym w psylocybinę i psylocynę grzybem na świecie;
- psilocybe cyanescens: bogaty w psylocynę i psylocybinę grzyb, który występuje w Ameryce Północnej nad Pacyfikiem, w Nowej Zelandii i na zachodzie Europy.
Źródła:
https://hyperreal.info/talk/ysiczka-lancetowata-jak-znale-t14491.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Psilocybe_cyanescens#Habitat_and_distribution
https://pl.wikipedia.org/wiki/Psilocybe_mexicana
https://pl.wikipedia.org/wiki/Psilocybe_azurescens
„Czy psychodeliki uratują świat?” autorstwa Macieja Lorenca
